تفسیر روایی قرآن

فراخواندن مردم به امامشان در قیامت

مرحوم علی بن حسن زواره‌ای در تفسیر آیه: «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُولئِكَ يَقْرَؤُنَ كِتابَهُمْ وَ لايُظْلَمُونَ فَتِيلاً» ([به‌يادآور] روزى را که هر گروهی را با امامشان می‌خوانیم. کسانی ‌که نامه‌ی عملشان [توسط امام حق] به دست راستشان داده‌ شود، آن را [با شادی و سرور] می‌خوانند و کمترین ستمی‌به آن‌ها نخواهد شد؛ سوره اسراء، آیه ۷۱) می‌نویسد:

و در لباب از امیر المومنین علی صلوات الله علیه نقل می‌کند که [فرمودند]: «در آن روز، هر قومی‌را بخوانند به امام زمان ایشان، پس خوشا حال قومی‌که امامان ایشان، ائمه معصومین علیهم السلام باشند نه ائمه کفر و ضلالت».

ترجمة الخواص، تالیف علی بن حسن زواره‌ای، جلد ۳، صفحه ۲۱۳، چاپ انتشارات علمی‌و فرهنگی

پی نوشت: مرحوم طبرسی نیز روایت کرده است که حضرت امیر المومنین علیه السلام در باب این آیه فرمودند: «أَنَّ الْأَئِمَّةَ إِمَامَانِ إِمَامُ هُدًى وَ إِمَامُ ضَلَالَةٍ؛ امامان دو گونه‌اند: امام هدایت و امام ضلالت». (به تعبیر دیگر یعنی امام دو گونه است: امام نور و امام آتش؛ امامی‌که مردم را به سمت نور و روشنایی هدایت می‌کند و امامی‌که مردم را با خود به بی‌راهه گمراهی می‌برد و در چاه تاریکی و آتش می‌اندازد.)

مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تالیف شیخ طبرسی، جلد ۶، صفحه ۲۰۹، چاپ دار العلوم

حضرت امیر المومنین علیه السلام و شیعیانش، همان رستگاران مورد اشاره قرآنند

حسین بن حکم الحبری الکوفی از علمای بزرگ زیدیه روایت کرده است:

[۱] - حدّثنا أبو عبيد اللّه محمّد بن عمران المرزبانيّ، قال: حدّثنا أبو الحسن عليّ بن محمّد بن عبيد الحافظ ، قراءة عليه، في باب منزله في قطيعة جعفر، يوم الأحد لليلتين بقيتا من ذي الحجّة سنة ثمان و عشرين و ثلاثمائة، قال: حدّثني الحسين بن الحكم الحبريّ الكوفيّ، قال: حدّثنا حسن بن حسين، قال: حدّثنا عيسى بن عبد اللّه، عن أبيه [عن أبيه‌] عن جدّه، قال: كان سلمان يقول: يا معشر المؤمنين، تعاهدوا ما في قلوبكم لعليّ صلوات اللّه عليه فإنّي ما كنت عند رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم قطّ، فطلع عليّ، إلّا ضرب النبيّ صلّى اللّه عليه بين كتفيّ، ثمّ قال: يا سلمان، هذا و حزبه‌ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‌ [٥ / البقرة ۲].

سلمان می‌گفت:‌‌‌ای گروه مومنان به آنچه (ولایت و محبت) در دل‌هایتان در باره علی صلوات الله علیه توصیه شده‌اید پای‌بند باشید، زیرا من هرگاه نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بودم و علی صلوات الله علیه می‌آمد، رسول خدا صلی الله علیه و آله به شانه من می‌زد و می‌فرمود: «ای سلمان، علی و حزبش (شیعیانش) همان رستگاران هستند». (اشاره به آیه پنجم سوره بقره) (۱)

تفسیر الحبری، تالیف حسین بن حکم الحبری الکوفی، صفحه ۲۳۱-۲۳۲، حدیث ۱، چاپ موسسه آل بیت علیهم السلام لاحیاء التراث

ما نزل من القرآن فی علی علیه السلام، تالیف محمد بن عمران مرزبانی، صفحه ۳۹، چاپ کتابخانه مجلس و سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

(۱) «أُولَٰئِكَ عَلَىٰ هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ آنان برخوردار از هدايتى از سوى پروردگار خويشند، و آنان همان رستگارانند».

دیدن نور اهل بیت علیهم السلام توسط حضرت ابراهیم علیه السلام در هنگام خلقت

قطب الدین کیدری قدس الله روحه الشریف روایت کرده است:

روایت کرد سید الاجل الحمد المتقى شهاب الدين محمد بن السيد الامام الاجل تاج الدین الکبکی از خواجه امام رشید الدین عبد الجلیل به اسناد متصل از محمد بن سنان از مفضل بن عمر از ابی حنیفه نعمان از عبد الله بن اوفی از رسول صلی الله علیه و آله که گفت: چون خدای، ابراهیم علیه السلام را بیافرید از بصر وی کشف کرد، به جانب عرش نگریست نوری دید؛ گفت: الهی و سیدی، این نور چیست؟ ندا آمد که یا ابراهیم، آن نور محمد (صلی الله علیه و آله) است؛ صفوت برگزیده من. گفت: الهی و سیدی، از جانب آن نور، نور دیگری می‌بینم. گفت: آن نور علی (علیه السلام) است. گفت: الهی و سیدی، از جانب آن نور، نور دیگری می‌بینم نزدیک بدان دو نور. ندا آمد که: یا ابراهیم، آن نور فاطمه (علیها السلام) است که نزدیک پدر و شوهر، دوستان خود را از آتش جدا کند چنانکه مادر فرزند را از شیر جدا کند و آن را فطم گویند. گفت: الهی و سیدی، دو نور دیگر می‌بینم نزدیک آن سه نور. گفت: یا ابراهیم، آن دو نور حسن و حسین (علیهما السلام) است که به پدر و مادر و جد نزدیک‌اند. گفت: الهی و سیدی، نه نور دیگر می‌بینم گرد آن پنج نور درگرفته. گفت:‌‌‌ای ابراهیم اینان امامان‌اند از فرزندان ایشان. گفت: الهی و سیدی، ایشان را چه خوانند و به چه معروف باشند؟ ندا آمد که: یا ابراهیم، اول ایشان علی بن حسین است و محمد بن على و و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن على و على بن محمد و الحسن ابن على و المهدى من ولدهم. (سلام الله علیهم اجمعین) گفت: الهی و سیدی، نورهای بسیار می‌بینم که عدد آن برنتوان شمرد. ندا آمد که یا ابراهیم ایشان شیعه آن جماعت‌اند و دوست‌داران ایشان. گفت: الهی و سیدی، شیعه و محبان ایشان را به چه چیز بشناسند؟ گفت؛ به پنجاه و یک رکعت نماز و انگشتری در انگشت راست داشتن و بسم الله الرحمن الرحيم به آواز بلند خواندن و قنوت خواندن پیش از رکوع و سجده شکر کردن. گفت: الهی مرا از شیعه و محبان ایشان گردان. پس حق تعالی در قرآن مجید فرستاد و نص صریح این است: «و‌‌ان‌من شیعته لابراهيم اذا جاء ربه بقلب سليم». (و ابراهیم از شیعیان او (امیر المومنین علیه السلام) بود که با قلبی پاک به پیشگاه پروردگارش آمد؛ سوره صافات، آیه ۹۲-۸۳)

بهجة المباهج فی تلخیص مباهج المهج فی مناهج الحجج، تالیف قطب الدین کیدری، تلخیص از حسن بن حسین شیعی سبزواری، صفحه ۲۸۱-۲۸۲، چاپ انتشارات منشور سمیر